In 'Door de ogen van...' laten we collega's aan het woord over een inclusie-topic dat onlangs in de actualiteit kwam. Deze maand geeft collega Flore haar kijk op het veiligheidsgevoel van leerlingen op school omtrent seksuele oriëntatie.
Zes op de tien LGBTI+ leerlingen voelt zich onveilig op school vanwege hun seksuele oriëntatie. Dat schrijft çavaria, de Vlaamse belangenverdediger van LGBTI+ mensen en koepel van LGBTI+ organisaties, in een rapport gepubliceerd op 16 oktober. çavaria baseerde zich hiervoor op de reacties van een achthonderdtal leerlingen op een online survey die verspreid werd in de zomer van 2022. De resultaten van de bevraging tonen bovendien dat twee op de drie LGBTI+ leerlingen bepaalde plekken op school (zoals de speelplaats) vermijdt omdat ze zich niet veilig voelen, en dat iets meer dan veertig procent al eens buitenschoolse activiteiten vermijdt.
Het was de tweede keer dat çavaria zo’n ‘schoolklimaat-enquête’ deed. De eerste vond plaats in 2016-2017 en bevroeg leerlingen – net als nu – naar “hun gevoel van veiligheid, hun ervaringen van discriminatie en intimidatie, evenals naar indicatoren voor een LGBTI+ inclusief en -vriendelijk schoolklimaat, zoals het aanbod van lessen met LGBTI+ thematiek en attitudes van het schoolpersoneel.” (zie rapport) Jammer genoeg toont het nieuwe rapport dat de situatie van LGBTI+ leerlingen niet verbeterd is ten opzichte van vijf jaar eerder.
In een land dat met trots op de tweede plek staat van meest LGBTI+ vriendelijke landen in Europa, zijn dit potentieel verbazende resultaten. Koppels van hetzelfde geslacht mogen toch trouwen in België? En transpersonen kunnen toch ook gewoon hun naam en geslacht laten veranderen op hun identiteitskaart? En was Antwerp Pride dit jaar niet de grootste ooit? Het zit zeker wel goed met LGBTI+ rechten in België. Toch?
Hoewel bepaalde rechten verworven zijn, is er nog werk aan de winkel.
Wel, minder dan de helft van de LGBTI+ leerlingen voelt zich veilig op school vanwege hun seksuele oriëntatie. Hoewel bepaalde rechten verworven zijn, is er dus nog werk aan de winkel wat betreft de perceptie van en houding tegenover LGBTI+ personen, óók bij jongeren. Senne Misplon, voormalig woordvoerder van Wel Jong, gaf enkele jaren terug een interview dat meer duiding kan geven. Met betrekking tot de workshops die hij op middelbare scholen geeft over gender- en seksuele diversiteit, zei hij dat “de meningen [in elke klas] meestal verdeeld [zijn]. De grote middenmoot vindt het allemaal wel oké, maar gaat niet in op uitspraken over homohaat. Maar er zijn altijd enkele leerlingen met extreme ideeën of haatgevoelens.” Dat zo’n omgeving impact heeft op het welbevinden van LGBTI+ leerlingen, spreekt voor zich.
Gelukkig is er een andere, meer hoopgevende kant aan het verhaal. Zo geeft het rapport van çavaria aan dat de school van iets meer dan de helft van de leerlingen deelnam aan acties om de zichtbaarheid van LGBTI+ te vergroten. Eén voorbeeld hiervan is PAARS, de sensibiliseringscampagne die Wel Jong jaarlijks organiseert op 17 mei, de Internationale dag tegen LGBTI+ fobie (ook wel gekend als IDAHOT). De naam van de campagne verwijst naar de paarse kleur van de regenboogvlag (hét symbool van de LGBTI+ gemeenschap), die kracht en moed symboliseert. Het dragen van paars op 17 mei representeert de inclusieve gedachte dat iedereen erbij hoort en zichzelf mag zijn. In 2023 namen 287 scholen deel aan de actie, en trokken leerlingen én leerkrachten met een paars kledingstuk aan naar school.
Scholen en leerkrachten hebben een grote verantwoordelijkheid.
Acties zoals PAARS zijn noodzakelijk als we schoolomgevingen willen waar elke leerling zich veilig voelt. En laat het creëren van een omgeving waar iedereen erbij hoort en zich thuis voelt nu net de kern van inclusie zijn. Scholen en leerkrachten hebben hier een grote verantwoordelijkheid. Het rapport van çavaria toont namelijk ook dat leerlingen zich veiliger voelen op “scholen waar leerkrachten zich actief inzetten voor een inclusief schoolklimaat waarin iedereen zichzelf kan zijn.” Eén plus één is twee (lees: dit is geen verrassing), maar dat deze boodschap naar voor komt uit een rapport van de Vlaamse belangenverdediger van LGBTI+ mensen, geeft een sterk signaal. Laat ons er gevolg aan geven.